گزارش شفقنا از نخستین روز همایش بینالمللی «حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه»
شفقناقم- همایش بینالمللی «حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه غرب آسیا» چهارشنبه در دانشگاه قم به صورت حضوری و مجازی آغاز به کار کرد.
به گزارش شفقنا، این همایش طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه، 21 و 22 مهرماه با حضور اساتید عرصه حقوق بین الملل از ایران و کشورهای جهان در دانشگاه قم برگزار می شود.
گزارشی از روز اول برگزاری این همایش را در زیر می خوانید:
دیرباز: علمای ایران و عراق ادبیات مرتبط با حقوق بینالملل از منظر اسلام را غنا ببخشند
حجتالاسلام والمسلمین عسکر دیرباز عصر امروز در همایش بینالمللی حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه غرب آسیا؛ نکوداشت سردار سلیمانی که در تالار شیخ مفید برگزار شد، اظهار داشت: این همایش حاصل چندین ماه تلاشهای شبانهروزی مسئولین دانشکده حقوق و رئیس این دانشکده است.
او افزود: سالهای گذشته دکتر فضائلی در سخنانی گفت که در زمینهٔ بینالمللی امت اسلامی و کشورمان فعالیتهای خوبی انجام داده است ولی از نظر حقوق بینالملل و از منظر حقوقی جای بیشتر برای فعالیت وجود دارد.
رئیس دانشگاه قم بابیان اینکه عالمان در ایران و عراق باید دست در دست یکدیگر ادبیات مرتبط با حقوق بینالملل به خصوص از منظر اسلامی را غنا ببخشند، گفت: از نظر حقوق بینالملل باید همفکریها سبب غنای آن شود و عزیزانی که در این همایش شرکت کردند بهخصوص دکتر قاسمی و دکتر فضائلی در زمینهٔ مسائل اسلامی در بعد تخصص خود صاحبنظر بوده و از منظر اسلامی نگاهی به این مسائل و مخاصمات مسلحانه داشته باشند.
او تصریح کرد: دین مقدس اسلام و قرآن کریم و سنت شریف رسول خدا و آنچه از آثار و تعالیم خاندان رسول خدا به یادگار مانده است اقیانوس بیکرانی است، هنگامیکه مسائل جدید و مستحدثه در ابعاد مختلف به وجود میآید شاهد این موضوع هستیم که اندیشمندان اسلامی به کمک این اقیانوس بیکران میتوانند افقهایی در زمینهٔ مسائل مختلف در ارتباط با مخاصمات مسلحانه افقها و راهحلهای جدیدی باز کنند.
دیرباز ادامه داد: عالمان دینی و متخصصین امور بینالملل باید با تمسک به قرآن کریم و عترت که منبع و اقیانوس بیکران و یادگار رسول خدا است راهحلهای جدید ایجاد کرده و بشریت از مخاصمات نجات پیدا کند و افراد بیگناهی که درگیر جنگها هستند مصونیت پیداکرده و این مطلب در نهادهای بینالمللی تثبیت شود، کشورهای مختلف به این موضوع گردن نهند که در جنگها به یک سری اصول پایبند باشند و از آن تخطی نکنند.
مصطفی فضائلی: درگیریهای خشونت بار و منازعات مسلحانه واقعیت تلخ منطقه است
دکتر مصطفی فضائلی در همایش «حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه» که در تالار مفید دانشگاه قم برگزار شد، با اشاره به اینکه این همایش در نکوداشت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس برگزار شده است، اظهار کرد: دانشگاه قم در ابتدا بر آن بوده است که نیروهای متخصص متعهد برای قوه قضاییه تربیت کند و امروزه در سایر حوزههای دانشی نیز به فعالیتش ادامه میدهد.
او ادامه داد: این دانشگاه 40 سالگی خودش را پشت سرگذاشته و مرکز علمی جوان و در حال توسعه است، این گروه از سال 1388 مصادف با سال 2009 در مقطع کارشناسی ارشد حقوق بینالملل فعالیتش را آغاز کرده و در سال 95 مصادف با سال 2016 اقدام به پذیرش دانشجو در دکتری حقوق بینالملل کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه قم گفت: گروه حقوق بینالملل دانشگاه قم توانسته دستاوردهای علمی، پژوهشی چشمگیری را به دانشگاه قم عرضه کند و برگزاری نشستهای علمی و کارگاههای پژوهشی و مسائل روز کشور و منطقه تلاش فراوانی داشته و در سال 94 ایده سلسله همایشهای ایران و حقوق بینالملل مطرح کرده و پس از آن در سال 1395 برای همایش ملی انجام شد.
او بیان کرد: این همایش در مقیاس بینالملل به موضوعات مهم منطقه میپردازد؛ پدیده درگیریهای خشونت بار و منازعات مسلحانه واقعیت تلخ دهههای اخیر به ویژه در منطقه است و بخشی از زندگی مردم و برخی کشورهای منطقه شده است و این پدیده از ابعاد مختلف قابل تأمل و بررسی است. آنچه در اولین رسالت حقوق و پژوهشگران حقوقی است بررسی ابعاد حقوقی مخاصمات است و این همایش به دنبال تضارب آرا و تبادل اندیشهها است.
فضائلی ادامه داد: این رویداد علمی با هم افزایی اندیشهها و ارائه نظرات و راهکارهای مفید گامی کوتاه در کاستن از آلام بشر امروزی به شمار آید .
دبیر علمی همایش بینالمللی «حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه» گفت: قواعد حقوقی در مورد توسل به زور که از آن به حقوق بر جنگ یاد میشود و قواعدی که ناظر بر رفتار مخاصمات در حین درگیری هستند و همچنین مسائل و پیامدهای پس آن از جمله، موضوع مسئولیت حقوقی و کیفری بینالملی مورد نظر است.
او ادامه داد: در منطقه ما به طور خاص پدیده شوم دیگری که منطقه را به کانون خود بدل کرده پدیده شوم تروریست است که با مخاصمات درآمیخته است و بیش از دو دهه در افغانستان شاهد این دو پدیده شوم و امنیت سوز هستیم.
غلامعلی قاسمی: شهید سلیمانی برای همیشه تاریخ تجلیل شود
غلامعلی قاسمی، در همایش بینالمللی «حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه غرب آسیا»، با اشاره به نقش سردار سلیمانی در تقویت صلح و امنیت منطقه گفت: بررسی نقش شهید سلیمانی در منطقه تنها از زاویه ارزشهای اسلامی، انقلابی و ایرانی و دوستداران ایشان منحصرا نیست، بلکه این بررسی در زمان و مکانهای دیگری نیز مطرح میشود و این مطالعه ناظر به نقش این فرمانده شهید در قالب ارزشها و اصول حقوق بینالملل است که مفروض و مورد قبول نوع انسانها دولتها و نهادهای بینالمللی است و به عنوان یک نگاه آکادمیک و بیرونی حرکت و جریان کار این شهید را به نوعی ارزیابی کنیم.
او ادامه داد: محور اول نقش شهید سلیمانی در راهبری و فرماندهی عملیاتی مبارزه با گروه تروریستی داعش در عراق بود که در این محور نیروهای مردمی عراق را که تحت عنوان حشدالشعبی شناخته میشوند، شهید سلیمانی از لحاظ سازماندهی، هدایت و راهبری نقش اول را داشتند؛ نقش مستشاری برای فرماندهان ارتش عراق و نیروهای مردمی عراق، تامین و پشتیبانی سیاسی مبارزه ملت و دولت عراق علیه تروریسم به نمایندگی از ایران را شهید سلیمانی انجام میدادند.
دبیر شورای سیاستگذاری همایش گفت: محور دوم نقش شهید سلیمانی در منطقه و فرماندهی عملیات مستشاری مبارزه با تروریسم از جمله داعش و تروریستهای در سوریه بود که در این محور ورود سردار سلیمانی و ایفای نقش مستشاری تماما بعد از شروع شکلگیری و عملیات گروههای تروریستی بود؛ بیشترین حجم درگیری نظامی و عملیاتی این شهید و نیروهای تحت فرمان او با گروههای تروریستی شناخته شده بینالملل و کمک به آزاد سازی مناطق تحت اشغال این گروه بود.
او بیان کرد: محور سوم نقش سردار سلیمانی، جلوگیری از فرو پاشی دولت در عراق و سوریه بود که شهید سلیمانی و جمهوری اسلامی ایران به حمایت از دولت قانونی وارد شدند و مانع فروپاشی دولت شدند؛ اگر در عراق و سوریه فروپاشی دولت به طور کامل انجام میشد آثارش تمام کشورهای اسلامی را فرا میگرفت.
قاسمی عنوان کرد: محور چهارم حمایت از اقلیتهای مذهبی، دیتی و قومی در عراق و سوریه بود که یکی از ارزشها، اصول و قوائد حقوق بینالملل حمایت از اقلیتها است؛ و این هدایت و حمایت از اقلیتها را در سیره و رفتار این شهید و یارانش میتوانید ببینید.
او گفت: محور پنجم نقش سردار سلیمانی در منطقه حمایت از آثار و اماکن فرهنگی و عبادی در عراق و سوریه از دیگر حمایتهای شهید سلیمانی بود.
دبیر سیاستگذاری همایش گفت: اگر در عراق و سوریه آن طوری که ادعا میکردند اماکن شیعیان را تخریب کنند چه جنگ مذهبی و خانمان براندازی پیش میآید؟ کسی شیعیان را نمیتوانست کنترل کند؟ پس مبارزه و حضور شهید با تقدیم شهدا و هزینه همراه بود اما از آشفتگی و فروپاشی در امت اسلام جلوگیری کرد.
او بیان کرد: محور ششم نقش شهید سلیمانی نقش آفرینی در ایجاد اجماع ملی و تفاهم بین گروههای مختلف عراق برای تشکیل دولت پس از رژیم بعثی بود؛ هماهنگی بین گروهها سخت بود اما در کنار نقش پررنگ مرجعیت شیعه، شهید سلیمانی با نقش بی بدیل خود همراه بود و در گفتوگو کمک میکرد تا با هم تفاهم کنند.
قاسمی تصریح کرد: محور هفتم نقش شهید سلیمانی، کمک به ایجاد و اجماع دولت در افغانستان بود که مقامات وزارت خارجه ایران، رییس جمهور سابق افغانستان که مکرر گفتند شهید سلیمانی تلاش زیادی برای ایجاد دولت و ساختار رسمی در افغانستان کرد.
او گفت: محور هشتم نقش شهید سلیمانی در حمایت پیروزمندانه از جنبش حزبالله لبنان در جنگهای آزادی بخش بود که حمایت از استقلال و تمامیت ارضی یک کشور کوچک عربی اسلامی بود که با حمایت ایران و شهید سلیمانی توانست اراضی اشغالی خود را آزاد کند
دبیر شورای سیاستگذاری همایش بیان کرد: محور نهم حمایت از جنبشهای فلسطینی حماس است که با حقوق بینالملل سازگار است؟ آیا تعارضی ندارد؟ آیا از جنبه مذهبی انجام شده است؟ حق هر ملت است که ملت تحت اشغال حق مقاومت دارد؛ عملکرد شهید سلیمانی در حمایت از این گروهها اساس مشروعیت دارد.
او اضافه کرد: اگر جامعه بشری اینچنین فردی داشته باشد که در هفت بحران مهم منطقهای و مسائل مهم بینالمللی این چنین وارد شود و با گروههای اقلیت سازگار باشد، مدافع اماکن مذهبی و میراث فرهنگی باشد، کمک به حفظ تمامیت ارضی و برای موجودیت گروههای در حال فروپاشی تلاش کند، باید جامعه بشری به این شخصیت مدال دهد و برای همیشه تاریخ او را تجلیل کند؛ اما به دستور رییس جمهور یاغی آمریکا این فرد را به صورت شبانه به شهادت رساند که این خودش نشانگر این است که دولت ایالات متحده آمریکا و گروههای تروریستی و تکفیری در یک صف هستند.
استاد دانشگاه پارما: برقراری صلح در منطقه با دیپلماسی دینی امکانپذیر است
پروفسور جیان کارلو آنلو عضو هیئت علمی دانشگاه پارما ایتالیا در همایش «حقوق بین الملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه»، با اشاره بر اینکه این همایش در نکوداشت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس برگزار شده است، اظهار کرد: ما در جهانی زندگی می کنیم که رهبران دینی نفوذ زیادی دارند و میتوان با بهره گیری از نفوذ آنها از تهدیدات جنگی در منطقه جلوگیری کرد لذا میتوان به پیشرفتها و دیپلماسی دینی برسیم و به صلح جهانی کمک کنیم.
او با اشاره به اینکه دیپلماسی دینی میتواند صلح را برای منطقه به ارمغان آورد، افزود: در دیپلماسی دینی نقش رهبران دینی پررنگ میشود و در ایجاد ثبات دینی و برقراری ثبات و امنیت در منطقه کمک میکنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه پارما ایتالیا با بیان اینکه توسل به زور در دیپلماسی دینی جایگاهی ندارد، بیان کرد: در دیپلماسی دینی، ملتها میتوانند با هم صحبت و رهبران با هم مذاکره کنند تا پیروان آنها در صحنه جهانی و منطقهای به قوانین بینالملل احترام بگذارند.
او با تاکید بر برطرف شدن مناسبات مشکلات بین کشورها از سوی رهبران دینی، اظهار کرد: این اقدام توسط رهبران دینی میتواند انجام شود و به حل مخاصمات میان سازمانهای بینالمللی و درگیریها کمک کند و آنها را از مشکلات برهاند.
پروفسور جیان کارلو آنلو با بیان اینکه در حقوق بینالملل نقش ارزشهای دینی و دیپلماسی دینی نادیده گرفته شدهاست، تصریح کرد: مشارکت دولتها در دیپلماسی دینی کم است در حالیکه افزایش دیپلماسی دینی به صلح جهانی کمک میکند.
او ادامه داد: در حقوق بینالملل، باید به دیپلماسی دینی توجه شود؛ همچنین دیپلماسی دینی به افق های وسیعتری کمک می کند و میتواند قوانین حاکم بین کشورها را ارتقا ببخشد .
عضو هیئت علمی دانشگاه پارما ایتالیا بیان کرد: دیپلماسی دینی همکاری های بین المللی را افزایش میدهد و این دیپلماسی دینی بسیار فعال است و در زمینه کمک به صلح جهانی نقشآفرین است و این نقش باید جهانی، بین المللی یا در غرب آسیا باشد.
او با بیان اینکه قائل به حقوق پیروان ادیان هستیم، تصریح کرد: سندی در این زمینه توسط رهبران دینی مطرح شده و اقلیتهای دینی را نیز از این نظر که گفت وگوی مشترک دارند، باید در نظر گرفت.
پروفسور آنلو با اشاره به کارهای انجام شده در زمینه دیپلماسی دینی در دانشگاه ایتالیا، ادامه داد: دیدار یک مسیحی با آیت الله سیستانی از جمله اقدامات انجام شده است، لذا نقش دین را نمی توان نادیده گرفت و این نشاندهنده این است که راه جدیدی باز شده و این دیپلماسی به کاهش درگیری در منطقه کمک می کند.
فززند شهید فخریزاده: پدرم معتقد بود باید در ایران تاثیر گذار باشد
فخری زاده در همایش بینالمللی «حقوق بینالملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه»، اظهار کرد: شهید فخریزاده به جمع یارانش پیوست و نشان دادند مسیر علم هم مسیر شهادت است چه بسا مسیر علم مسیر نزدیکتری به شهادت است.
او ادامه داد: امروز در دانشگاه و محل علم هستیم و وقتی علم در مسیر خدا قرار بگیرد و برای رشد بشریت و جامعه اسلامی باشد و برای جلوگیری از رشد و پیشرفت از میان برداشتن عالمان است و این مسیر به نتیجه خودش میرسد.
فخری زاده گفت: وقتی در مورد شهید صحبت میکنیم در برهههای مختلف زندگی خدا را به گونه دیگری میبیند، حس میکند و به آنجایی میرسد که برگزیده میشود تا بشریت را تغییر دهد و این یعنی همان مسیر اولیا.
او عنوان کرد: در سیره شهدا میبینیم هم در دوران حیات و هم با شهادتشان وضعیتی را رقم زدند که جامعه را دچار حرکت و تغییر کردند و در همه جوامع مختلف آثار متفاوتی را از خودشان به جای گذاشتند و در سیره این افراد هم شباهتهایی را با اولیا الهی میبینیم.
فرزند شهید فخری زاده در مورد پدرش یادآور شد: رسالتی که بر عهده ماست این است که با مشخص کردن این مسیر وظیفه خودمان را انجام دهیم.
او ادامه داد: باید مسیر شهدا را ادامه دهیم و اگر انجام ندادیم زیان آن به خودمان میرسد؛ پدر میگفتند مسیری که من انتخاب کردم و نتیجهای که دنیا را متحول کرد این بود که تصمیم تغییر را از دوران دبیرستان و در سن ۱۵ سالگی گرفتم؛ یعنی یک فرد چه تفکراتی دارد که در این سن مسیری را آغاز میکند و در ادامه مسیر هیچ مانعی نمیتواند او را منحرف کند.
فرزند شهید فخریزاده بیان کرد: فرصتهای مطالعاتی و فرصتهای شغلی مختلف به تمام دنیا برای پدر پیش آمد اما ایشان حتی برای ادامه مقطع دکتری از ایران خارج نشد و میگفت باید در کشور خودم تاثیر بگذارم .
او اضافه کرد: مدیران ما باید این مهم را نهادینه کنند علمی که در دنیا ویژه است و به کسی اجازه ورود نمیدهند شهید فخری زاده با اتکا به دانش داخلی بدون بورسیه و حضور در کشورهای دارای علم مورد نظر را آغاز میکند تا اینکه دنیا ایران را به عنوان کشور هستهای میپذیرد و میبیند که نمیتواند چرخ علم کشور را متوقف کند تصمیمی میگیرد خود ایشان را از میان بردارد.
استاد دانشگاه آلاباما: مردم منطقه غرب آسیا از نبود مقررات بازدارنده در رنج هستند
پروفسور دانیل جوینر استاد حقوق بینالملل دانشکده حقوق دانشگاه آلاباما کشور آمریکا، در این همایش که امروز 21 مهر ماه در تالار مفید دانشگاه قم برگزار شد، به درگیریهای سوریه و یمن اظهار کرد: در این درگیریها متوسل به زور شدهاند و تا جایی که در این نمونههای توسل به زور اطلاع دارم، دولتها فجایعی که به واسطه توسل به زور، در فشار آوردن به مردم اتفاق میافتد را مشاهده کردند.
وی با اشاره به اقداماتی که از سوی سازمان ملل متحد برای جلوگیری از زور و فجایع در جنگهای منطقهای انجام شده است، افزود: اگرچه برخی از کشورها در ایجاد فشار و توسل به زور در منازعات بینالمللی مسئول هستند، مقرراتی که از سازمان ملل متحد تصویب شده است برای جلوگیری از توسل به زور است اما این وضعیتی که به وجود آمده است نشان میدهد شرایط دشوار شده است در حالیکه این قوانین باید بازدارندگی بیشتری داشته باشند و موثر واقع شوند.
پروفسور جوینر بیان کرد: در ایالات متحده آمریکا قوانینی برای ممانعت از اعمال فشار و توسل به زور تدوین شده است اما در عمل، بسیاری از فجایع و وقایع اتفاق میافتد در واقع، نشان میدهد این قوانین کافی نیستند و یا به درستی اجرا نمیشوند.
وی با اشاره به تعارضات به وجود آمده و درگیریهایی که از توسل به زور ممانعت میکند، ادامه داد: در پژوهشی که سال 2015 در خصوص سلاح کشتارهای جمعی انجام دادهام، به این نتیجه رسیدم باید مقرراتی وجود داشته باشد که بتوان در منطقه پیاده و اجرا کرد موارد بسیاری وجود دارد که برای از بین بردن مردم از سلاحها و اعمال زور استفاده میکنند اما پیگیری نمیشود و مردم از نبود مقررات بازدارنده دائما در عذاب و رنج هستند زیرا تخطی از کاربرد سلاحها بسیار زیاد است و مقررات موجود از استفاده از سلاح جلوگیری نمیکند.
پروفسور جوینر بیان کرد: برای کشورهایی که از سلاحهای کشتار جمعی استفاده میکنند باید با زبان دیگری صحبت کرد و سازمان ملل متحد، مقررات بازدارندگی و جدی تدوین کند؛ ما باید در زمینه مقررات بازدارندگی و عدم استفاده از سلاح کشتارهای جمعی بسیار تلاش و ممارست کنیم تا به نتایج خوبی دست یابیم.
وی با اشاره به اینکه دولتها به جای اینکه به آن بیندیشند که باید منافع خود را در سطح بالایی قرار دهند و در سطوح بالا موثر واقع باشند باید منافع ملی و مردم را در نظر بگیرند، ادامه داد: امیدوارم ما در این نشست به یک تفکر جامع و اصیل در حوزه مخاصمات منطقه برسیم.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه مفید: تغییرات در امارت اسلامی افغانستان اتفاق مبارکی است
حجتالاسلام والمسلمین سید مصطفی میرمحمدی دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه مفید در این همایش که امروز 21 مهر ماه در تالار مفید دانشگاه قم برگزار شد، بیان کرد: متاسفانه دولتها و افراد در مورد این اصل و مبنا که «نباید در حقوق یکدیگر دخالت کرد» توجهی نمیکنند.
وی با اشاره به این که مداخله بر اساس دعوت در حقوق بینالملل چندان محکم نیست و موافقان و مخالفان جدی دارد، افزود: کسانی که مخالفان جدی این نوع مداخله هستند، بر رضایت تاکید دارند و اذعان دارند که رضایت معیوب است، درواقع اگر دولت میزبان درخواست میکند که به نفع دو، بلکه همان توسل به زور است اگر چنانچه هدف شورش داخلی و سرکوب داخلی باشد مشکلات جدی به وجود میآید زیرا در نزاع داخلی رضایت به صورت قانونی انجام نمیگیرد و قانونی نیست.
میرمحمدی بیان کرد: زمانی که توسل به زور شکل میگیرد و دولت تشکیل میشود و از آن دولت، محترمانه درخواست میشود که ما باید در این سرزمین بمانیم، در این موارد نشان داده شده که مداخلهگر از ابتدا منافع خود را در نظر گرفته است و بر اساس مشکلاتی که در آن سرزمین وجود دارد، این درخواست را نداده است بنابراین همیشه منافع مداخلهگران در اولویت بوده است نه مشکلات آن منطقه.
وی افزود: در منطقه اسلامی شاهد حضور نظامیان بیگانه هستیم و پس از شهادت سردار سلیمانی سوال مهمی مطرح شد و آن اینکه آیا میتوان از بیگانگان کمک گرفت یا خیر؟، عدهای معتقد هستند که اگر ضرورت ایجاد کند، حاکم اسلامی میتواند از بیگانگان درخواست کمک کند اما در نقطه مقابل عدهای معتقد بودند که استعانت از بیگانگان مشروط است به این شرط که اولا ضرورت ایجاب کند، دوما دولت دعوتکننده از حاکمیت موثر برخوردار باشد که بتواند دولت دعوت شده را از سرزمین بیرون کند ، سوما آن دولت مداخلهگر چنانچه پایگاههای دائمی و موقت ایجاد کرد، توسط حاکمیت آن سرزمین تعطیل شود.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه مفید دانشگاه مفید تصریح کرد: با توجه به ساختار نظام بینالملل پس از جنگ جهانی دوم، این ساختار اجازه نمیدهد که حتی اگر کشورهای اسلامی اراده کنند پایگاههای نظامی دولتهای غربی را تعطیل کنند.
وی بیان کرد: اتفاقی که در افغانستان افتاد اتفاق قابل توجهی است، از یک سو این اتفاق مبارک است؛ در واقع، میتواند نقطه عطفی در پایان دادن به دخالتهای نظامی و خروج بیگانگان از سرزمینهای اسلامی شود اما تردیدهای جدی وجود دارد و آن اینکه آیا این توافق در دوحه شبیه به توافقهای پیشین است؟ بنابراین وضعیت افغانستان امروز دوگانه است، زیرا از یک طرف شروعی برای پایان دادن به استعانت از بیگانگان است و از طرف دیگر آینده نامعلوم است و باید منتظر بود تا در آینده عملکرد این گروه را مشاهده کرد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.