ایمان نوشت: پیشرفت روستاها در گرو مدیریت خشکسالی
شفقناقم- روزنامه ایمان در مقاله ای به قلم عباس جعفری نوشت: شناخت و اشراف بر روی موانع و تنگناهای توسعه روستایی از مهمترین اصول فرآیند برنامه ریزی هدفمند جهت پیشرفت و شکوفایی این مناطق است. با قرارگیری بیش از ۹۰ درصد مساحت کشور در مناطق خشک و کم آب جهان، ترسالی های موردی نمی تواند بر پیامدهای آسیب های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تسلسل دوره های کم بارش سالهای های گذشته غلبه کند.
لذا ارائه طرح ها و برنامه های توسعه ای در بخش های مختلف استان قم متناسب با محدودیتهای سرزمینی و در جهت پیشرفت هدفمند جوامع روستایی ضروری است. میانگین بارندگی استان قم از اول مهر تا پنج شهریور ماه سال جاری زراعی به میزان ۱۲۰/۵ میلی متر ثبت شده است، در این بازه زمانی، تفاوت بارندگی در سال زراعی گذشته و بلند مدت به ترتیب برابر ۲۵۷/۴ و ۱۵۹ میلی متر بوده است، همچنین در این بازه زمانی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۳۶/۹ میلی متر و نسبت به میانگین بلند مدت ۳۸/۵ میلی متر کاهش یافته است. در مدت مذکور بارش استان نسبت به بلند مدت ۲۴ درصد کاهش داشته است که بیانگر نهمین استان کشور در بیشترین تفاوت درصد بارندگی می باشد.
اعمال سیاستگذاری یکطرفه، برداشت منابع آبی از سوي استانهای بالادست، اثرات اكولوژيكی، زیستمحیطی و هيدرولوژيكی بسيار مخربي بر مناطق پاییندستی استان قم از جمله بخش مرکزی و جعفریه داشته و زنگ خطر اثرات مخرب آن در قالب فرونشست زمین و شور شدن منابع آبی به صدا در آمده است. در حالیکه سالهاست خشکسالی و در پی آن کمبود و محدودیت دسترسی به منابع آبی برای شهروندان قمی چه در مصرف خانگی و چه در مشاهده منظره شهری ملموس نیست، این جوامع روستایی هستند که همواره با مسائل و مشکلات مختلفی مواجه می شوند و در پی آن بیش از یکصد روستا در استان متروکه شده است. ادامه روند کشاورزی سنتی و ضعف در اجرای صحیح تغییر الگوی کشت و عدم ارائه طرح های خلاقانه جایگزین، اقتصاد جوامع روستایی را به شدت تهدید می کند.
توسعه صنعتی نیز بدون شناخت از ظرفیت های منابع انسانی، راه حل مناسبی بر چالش های معیشتی روستاهای استان قم از جمله بخش سلفچگان نشان نداده و انبوهی از بحران های محیط زیستی را بر دغدغه های گذشته اهالی این بخش ها افزوده است. قطع ورودی روانابها و حقابه هاي قانونی كشاورزان و بهتبع آن برداشت از منابع آبی جايگزين، نظير منابع آب زيرزمينی، تمامی روستاهای استان قم را در معرض بحران آبی و شرايط خشکسالی دائمی و افت شديد كمی و كيفی منابع آبی قرار داده است و در نتیجه زیستپذیری در سکونتگاههای روستایی کاهش یافته و تابآوری روستاییان در برابر مخاطرات طبیعی را به شدت تهدید می کند.
مطمئنا دنبال روی از اجرای طرح های شکست خورده قبلی و ادامه شیوه نادرست مدیریتی گذشته، مهاجرت روستائیان را تداوم خواهد بخشید. کمبود آب، یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر است و با توجه به رشد روزافزون جمعیت، مصرف و تقاضای آب بهویژه برای روستاییان که بیشتر در بخش کشاورزی فعالیت دارند، همواره رو به افزایش است. چنین وضعیتی موجب نگرانی روستاییان شده است. ارائه سیاستها و طرحهایی برای مدیریت عرضه و تقاضای مدیریت یکپارچه منابع آبی روستایی از ضروریات پایداری این سکونت گاه ها می باشد.
با توجه به مقایسه آمار بارندگی سال جاری نسبت به بلند مدت و علم به اینکه خشکسالی پدیده ای طبیعی و مستمر اقلیمی است که ویژگی، نوع و شدت آن در مناطق مختلف متفاوت است و ذکر چالشهای محدودیت های آبی استان خشک، کم باران و کویری قم، پدیده خشکی این اقلیم تشدید و یک بلای طبیعی مهم تلقی خواهد شد که اثرات اقتصادی، اجتماعی و زيست محيطی متعددی بر جنبه های مختلف زندگی روستائیان دارد، لذا انتظار می رود دولت جدید تلاش بيشتری در زمينه استقرار روش های صحيح مديريت یکپارچه منابع آبی در این مناطق نمايد تا صدمات وارد بر جوامع روستایی ناشی از خشکسالی کاهش یافته و اثرات مربوط به خشکسالی های آينده را نيز به حداقل برسد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.