محرم| چگونه و تا چه زمانی برای امام حسین عزاداری کنیم؟ + ویدئو

شفقناقم- کارشناس تاریخ اسلام بیان کرد: امام حسین(ع) برای برپایی کلمه و پرچم لا إله إلّا اللّه قیام کرده است بنابراین هر زمان این پرچم برپا شد، خون امام به هدف و نتیجه رسیده است و این پرچم در زمان ظهور امام زمان(عج) به طور کامل برپا خواهد شد. تا آن زمان لازم است برای پیروان، راه امام حسین(ع)، اهل بیت و رسول خدا بازگو شود و یادآوری گردد که حضرت را چگونه و با چه طرز فجیعی به شهادت رساندند. همچنین سخنان حضرت از مدینه تا کربلا بیان شود.

به گزارش شفقناقم، آیت الله یوسفی غروی در حسینیه مجازی شفقنا، ضمن تسلیت ایام محرم الحرام و شهادت امام حسین(ع) و اصحاب ایشان بیان کرد:

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ وَ رَحْمَهُ اللّهِ وَ بَرَکاتُهُ

ایام محرم الحرام و به خصوص دهه اول محرم الحرام، ایام مصیبت یا حزن، اندوه و غم اهل بیت(ع) است و به تبع آنها، پیروان آنان به عزاداری می پردازند به اضافه اینکه ائمه معصوم در قول، عمل و تقلید، همگان را به اهمیت دادن به عزاداری مصائب امام حسین(ع) دعوت کردند.

در این زمینه مرحوم محدث قمی در مفاتیح الجنان به مناسبت اعمال اول محرم الحرام، به حدیثی که مرحوم شیخ صدوق مولود ۳۰۵ هجری و متوفی ۳۸۱ هجری در کتاب عیون الاخبار رضا که مجموعه اخبار، احادیث و روایات حضرت رضا(ع) و به دست شیخ صدوق رسیده و جمع آوری کرده است، در زمینه برپایی مجالس عزاداری امام حسین(ع) اشاره می کند.   حضرت رضا(ع) در این حدیث می فرمایند: کانَ اَبی اِذا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لا یُری ضاحِکاً پدرم حضرت موسی بن جعفر هفتمین امام شیعیان جهان، وقتی محرم وارد می شد، خندان دیده نمی شد البته منظور عمدتاً در دهه اول محرم است.

وَ کانَتِ الْکِاَّبَهُ تَغْلِبُ عَلَیْهِ؛ روز به روز حزن، غم و اندوه موسی بن جعفر بر او چیره می شد تا به روز دهم می رسید. حَتّی یَمْضِیَ مِنْهُ عَشْرَهُ اَیّامٍ فَاِذا کانَ الْیَوْمُ العْاشِرُ کانَ ذلِکَ الْیَوْمُ یَوْمَ مُصیبَتِهِ وَ حُزْنِهِ وَ بُکائِهِ و یَقُولُ؛ وقتی روز عاشورا فرا می رسید، روز عزای آن حضرت بود، می گریست و می فرمود: «هُوَ الیَومُ الَّذی قُتِلَ فیهِ الحُسَینُ صلی اللهُ علیه؛ این روز، روزی است که جدم امام حسین(ع) را به قتل رساندند»

سپس فرمود: «مردم عرب در جاهلیت قبل از اسلام، (البته به عنوان باقی مانده ای از سنت های حضرت ابراهیم(ع) از طریق فرزندش اسماعیل(ع) چون حضرت ابراهیم در مکه نماند و مأموریتش در مکه نبود و در سرزمین شامات و به خصوص فلسطین بود البته بعد از اینکه حضرت را از بابل عراق به سرزمین شامات و به خصوص فلسطین تبعید کرده بودند و لذا پیغمبری که مأموریت تبلیغ در سرزمین مکه، دور خانه خدا را داشت، فرزندش اسماعیل بود.) و از راه حضرت اسماعیل در میان عرفات، سننی از دین خدا از حضرت ابراهیم در میان آنها مانده بود از جمله آنچه در آیه ای از سوره توبه آمده است که إِنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِی کِتَابِ اللَّهِ؛ ماه ها نزد خداوند از روزی که آسمان و زمین را آفریده، دوازده ماه قمری است که چهار ماه از این دوازده ماه به عنوان ماه حرام شناخته شده، این چهار ماه،  رجب،  ذی القعده، ذی حجه و محرم می باشد.

ذی القعده برای اینکه مردم از جنگ، جدال، قتال و پیکار دست بکشند تا برای اجابت دعوت خداوند به زیارت خانه کعبه و ادای مناسک حج در امان باشند.

ماه ذی حجه برای ادای مناسک و اعمال حج و ماه بعدی که اول سال قمری است، ماه محرم برای اینکه باز مردم در امان باشند.

بنا بر خبر معتبر از امام رضا(ع) عرب قبل از اسلام نیز این چهار ماه حرام را حرمت می نهادند ولو اینکه اصول دین ابراهیمی را از دست داده بودند و یک گوشه هایی از این دین در میان آنها مانده بود. به گفته امام رضا(ع) متأسفانه امت رسول خدا برای ماه حرام محرم حرمتی قائل نشدند و در ماه محرم امام حسین(ع) را با طرز فجیع به قتل رساندند.

امام حسین و اهل بیت ایشان از هاشمیان و بنی هاشم و کسانی که دعوت وی را اجابت کردند و در رکابت حضرت بودند همه را به قتل رساندند و مصیبت های بعد از قتل یعنی به اسارت گرفتن و اسارت بردن خاندان حسینی از کربلا به کوفه و از کوفه تا شام بنا بر مشهور معروف ۴۰ منزل اینان را به اسارت کشیدند تا بعد از شام برای اربعین خود را به قبر امام حسین(ع) رساندند و بعد هم به مدینه جدشان رسول خدا برگشتند. بنابراین امام رضا(ع) این مقدار از اشاره به مصیبت امام حسین(ع) را در پی نقل وضعیت پدر بزرگوارشان حضرت موسی بن جعفر می فرمایند که این ایام دهه محرم را حرمت می گذاشتند و حتی لبخند نمی زدند.

اینجاست که سوال تلخی می شود؛ شخصی از اهل جنوب عراق بصره به نام مصعب که از اصحاب امام صادق شمرده می شود و در کتب رجال نام او آمده است، سوال می کند: میّتی که از دنیا می رود بعد از فوت او خانواده وی عزاداری می کنند، اما چطور شما برای میت خود، امام حسین(ع) پیش از قتلش اقامه عزا می کنید؟ منظور این است که چرا از اول محرم پیش از سالگرد شهادت امام حسین(ع) اقامه عزا می کنیم.

البته آنچه در این خبر آمده است در واقع وجه غیبی مساله است که وقتی محرم شروع می شود، ملائکه پیراهن خونین حسین(ع) را در آسمان ها بین خود و فرشتگان برپا می کنند و این موجب شکستن دل مومنین خواهد شد و برای حسین(ع) به عزاداری مشغول می شوند اما این وجه غیبی و برای ملائکه و فرشتگان و آسمان هاست و وجه ظاهر این است که عزاداری برای امام حسین(ع) مانند عزاداری برای هر میتی نیست.

عزاداری اموات عاطفی است یعنی براساس عاطفه برای آن میت احترام قائل می شوند، اما عزاداری برای امام حسین(ع) هدف دار است یعنی ائمه نخواستند برای امام حسین(ع) مانند سایر مردم عزاداری عاطفی انجام گیرد بلکه خواستند در این دهه که عمده حوادث پیشاپیش کشته شدن و قتل و شهادت امام حسین(ع) بوده است، به مردم یادآوری و برای مردم بازگو شود که امام حسین(ع) چرا به این نحو به کربلا رسید و شهید شد.

امام حسین(ع) از ابتدای حرکت از مدینه تا جوار خانه خدا و بعد از جوار خانه خدا تا رسیدن به کربلا، کل این مسافت که بیش از هزار کیلومتر راه می باشد، در هر مناسبتی خطبه ای، خطابی و سخنرانی داشتند و در این سخنرانی ها اهدافشان و انگیزه هایشان و سخن خودشان را به مردم رساندند و در تاریخ ثبت و ضبط شده و امروز این اخبار و گزارشات در کتابی تحت عنوان مقتل امام حسین(ع) جمع آوری شده است.

مقدار حب، مودت و محبت اهل کوفه همان اهل کوفه که دشمن از آنان حداکثر استفاده را به نفع خود برای قتل و غلبه بر امام حسین(ع) انجام داد و به مقاصد خود به ظاهر رسید. اما همان ها در میانشان عده زیادی هم از قبل و هم در حین واقعه کربلا و بعد از واقعه کربلا بودند که مودت و محبت قلبی خودشان با دشمن امام حسین(ع) نبود و این به مقدار کافی گواهی عملی و قولی است.

بعد از عاشورای امام حسین(ع)، توسط اینان دو قیام در کوفه انجام گرفت، یک قیام ده هزار نفر با سلیمان بن صرد خزاعی که از اصحاب پیامبر شمرده می شد و از یمنیان بود.

سلیمان در کوفه و در رکاب امیرالمومنین علی(ع) نیز بود البته به جنگ جمل نرسیده بود، ولی وقتی امام به کوفه آمد از او گله کرد، سلیمان عذرخواهی کرد و گفت که از این به بعد در خدمت شما هستم و در جنگ صفین و نهروان در رکاب امیرالمومنین بود.

سلیمان اولین کسی است که بعد از انتشار خبر هلاکت یزید بن معاویه و رسیدن این خبر به کوفه، کسانی که مودت و محبت آل علی را در دل داشتند به خانه خود دعوت و شرط کرد که اگر در خود وفاداری امام حسین(ع) می بینید، نامه بنویسیم. از امام حسین(ع) بیعت خواستند، اما امام ابا کرده و زیر بار بیعت یزید نرفته است و برای اینکه از زیر دست آنها رها شده باشد به خانه خدا پناه برده است، لذاست که باید نامه به مکه بنویسید و آن حضرت را به سوی خود دعوت کنید که ما هم مثل این نامه را امضا می کنیم و حاضر به بیعت با یزید نیستیم و حاضریم نماینده یزید در عراق و کوفه را از اینجا بیرون و با شما بیعت کنیم و شما امام ما باشید.

این شخص در حادثه عاشورا در کنار امام حضور نداشت چون ابن زیاد اطراف کوفه را محاصره و لشکر کشی کرده بود.

۵ لشکر هزار نفره برای بستن راه بر امام حسین(ع) حرکت می کنند که حربن یزید ریاحی با هزار سواره که به قصد بستن راه بر امام حسین(ع) می رود، با حضرت ملاقات می کند. می خواستند بر حسب مأموریت امام حسین(ع) را وادار کنند تا به محضر ابن زیاد ببرند، اما امام حسین(ع) ابا کرد تا به کربلا رسید.

سلیمان در آن ایام جزو محاصره شده های کوفه شد و نتوانست خود را به امام حسین(ع) برساند و لذا بعد از شهادت امام حسین(ع) مردم را دعوت کرد که مجدداً با هم بیعت کنیم، توبه کنیم از اینک کوتاهی در راه امام حسین(ع) انجام دادیم و نام خود را توابین یا توبه کنندگان نهادند، ۱۰ هزار نفر با او بیعت کردند که البته باز متاسفانه تخلف بین دنیا و آخرت که همیشه بوده و هست، باعث شد فقط ۵ هزار نفر باقی بمانند و سایر افراد تخلف کردند. این ۵ هزار نفر باقی مانده از کوفه خارج شدند و اولین زائران دست جمعی کربلای امام حسین(ع) بودند.

اولین اتاق یا سایبانی که میان نجف و کربلا یعنی بین  مرقد حضرت علی(ع) و امام حسین(ع)، روی قبر امام حسین(ع) بود، اینان وقتی شب به کربلا رسیدند چون اتاق وسعتی نداشت، هر ده نفر به این اتاق وارد می شدند و احیا می گرفتند، گریه و توبه می کردند و نماز و قرآن می خواندند. سپس روانه شمال عراق، شام شدند که به خیال خود اول سرچشمه یعنی یزیدی که قاتل امام حسین(ع) هست را به هلاکت برسانند که در اینجا ۲۵۰۰ نفر کشته و ۲۵۰۰ نفر دیگر تار و مار شدند. لذا این بار مختار پرچم را برداشت و باقی ماندگان و دیگران را دعوت کرد که باز هم ده هزار نفر از همین اهل کوفه با مختار بیعت و قیام کردند. این دو قیامی که هر قیام ده هزار نفر به نام امام حسین(ع) و به عنوان خونخواهی برای امام حسین(ع) قیام کردند زمینه کافی برای مودت و محبت اهل کوفه به امام حسین(ع) را می رساند و لذاست که شخصی به نام لوط بن یحیی  دید که هنوز هستند کسانی که کربلا را درک کرده اند و می توان با آنها مصاحبه کرد که کجای کربلا بودی و چه دیدی و این مصاحبه ها را جمع آوری کرد و به اولین مقتل و گزارش مستند از نهضت عاشورا تبدیل شد.

برخی سوال می کند که منتهی الیه برپایی عزای امام حسین(ع) تا چه زمانی است؟

پاسخ این است که این عزاداری ها تا تا قیام فرزندش امام زمان(عج) که خونخواه اصلی و واقعی امام حسین(ع) است، ادامه خواهد داشت.

امام حسین(ع) برای برپایی کلمه و پرچم لا إله إلّا اللّه قیام کرده است بنابراین هر زمان این پرچم برپا شد، خون امام به هدف و نتیجه رسیده است و این پرچم در زمان ظهور امام زمان(عج) به طور کامل برپا خواهد شد.

تا آن زمان لازم است برای پیروان، راه امام حسین(ع)، اهل بیت و رسول خدا بازگو شود و یادآوری گردد که حضرت را چگونه و با چه طرز فجیعی به شهادت رساندند. همچنین سخنان حضرت از مدینه تا کربلا بیان شود.

در این صحبت به وجه دعوت اهل بیت از شیعیان برای اقامه و برپایی مجالس عزاداری امام حسین(ع) اشاره کردیم. شیعه عرب از قدیم اولین شبانه روز دهه محرم را با بازگویی همین اخبار ائمه اطهار در دعوت پیروانشان به اقامه عزاداری امام حسین(ع) می گذرانند و شیعیان غیر عرب مخصوصاً شیعیان ایرانی شبانه روز اول محرم را به یاد اولین شهید راه امام حسین(ع) یعنی حضرت مسلم بن عقیل می گذرانند و سایر شب های محرم نیز به نام یکی از شهدای کربلا نامگذاری شده و به عزا می پردازند.